تقسیم جعل از نظر شکلی ؛ جعل مادی و جعل معنوی

جعل
جعل
بررسی و تشخیص آنچه در اسناد مشکوک به جعل اتفاق می افتد، از دو حالت خارج نمی باشد، یا این بررسی مربوط به تغییرات اعمال شده در ظاهر خط و سند و کاغذ است، که به آن جعل ظاهری یا مادی گویند و یا به بطن سند و متن نامه مربوط می گردد، که به آن جعل معنوی و یا مفادی گویند. به دیگر سخن برغم روشن بودن نمونه هایی که در متن قانون برای معرفی جعل صورت گرفته، جعل از نظر مشهود یا غیر مشهود بودن بر دو قسمت تقسیم می گردد

تقسیم جعل از نظر شکلی

بررسی و تشخیص آنچه در اسناد مشکوک به جعل اتفاق می افتد، از دو حالت خارج نمی باشد، یا این بررسی مربوط به تغییرات اعمال شده در ظاهر خط و سند و کاغذ است، که به آن جعل ظاهری یا مادی گویند و یا به بطن سند و متن نامه مربوط می گردد، که به آن جعل معنوی و یا مفادی گویند. به دیگر سخن برغم روشن بودن نمونه هایی که در متن قانون برای معرفی جعل صورت گرفته، جعل از نظر مشهود یا غیر مشهود بودن بر دو قسمت تقسیم می گردد.

جعل مادی

جعل مادی یا قلب حقیقت یا تحریف مفاد سند و نوشته و غیره، نوعی عمل مزَوِرانه ای است، که به شیوه های متعددی صورت می گیرد و دارای اثری خارجی و مادی در نوشته، سند و مانند آن است.

جعل معنوی یا مفادی

گاهی عمل جعل بگونه دیگری صورت می گیرد، بدین نحو که بر خلاف جعل مادی در سند یا مدرک هیچ تغییری داده نمی شود، بلکه به هنگام تنظیم سند، حقیقت مطلبی را در ذهن خود، از جهت مفاد، مضمون و معنی تغییر داده، برخلاف آنچه باید صورت می گرفته، موضوع دیگری درج شود، مانند زمانی که شخصی متهمی را بازجویی می کند و بازجو مطالب بازجو شونده را از سوی خود تغییر داده، چیز دیگری بنویسد، از این رو جعل معنوی هیچ گونه علایم ظاهری و ظهور و بروز آشکار و خارجی ندارد، که به استناد آن جعل معلوم گردد، بلکه قلب در معنی صورت می گیرد. بطور مثال در پاسخ به این سوال که در قبال تفهیم اتهام، آیا اتهام را قبول دارد؟ متهم بیان می دارد، آنها را قبول ندارم؛ ولی بازجو آن را تغییر داده و بنویسد قبول دارم! یا در دفاتر اسناد رسمی هنگام عقد قرارداد اجاره، عوض این که بنویسد، با اجاره موافق است؛ بنویسد با فروش موافق است. در این صورت سند به ظاهر سالم است، ولی از نظر ماهوی قلب در معنی صورت گرفته؛ زیرا در معنی یا مفاد سند تصرف غیر مسئولانه و غیر مجاز اعمال شده است؛ و هیچ چیزی پس از تنظیم سند تغییر ننموده، تا سند، مجعول شناخته شود، بلکه مطالب در وقت تنظیم تغییر نموده است؛ که قانونگذار در ماده 534 قانون مجازات اسلامی متعرض آن شده است که، تبانی طرفین و یا یک طرف قرار داد، یا مأمور و متصدی دفاتر برای تحریف، تغییر بیانات و اظهارات آنان در سند یا نوشته ای، از مصادیق جعل محسوب می گردد. بر این اساس جعل مفادی خود دارای انواعی خواهد بود. مانند ثبت اقرار چیز اقرار نشده و صحیح جلوه دادن امر باطل و بالعکس.

تفاوت جعل مادی و جعل معنوی

ارتکاب جعل معنوی در صورتی تحقق پیدا می کند، که اساس مطلب یا موضوعی که نوشته یا سند برای اثبات یا نفی آن تنظیم می شود، بر خلاف حقیقت و واقع باشد.

تفاوت جعل مادی و جعل معنوی

ارتکاب جعل معنوی در صورتی تحقق پیدا می کند، که اساس مطلب یا موضوعی که نوشته یا سند برای اثبات یا نفی آن تنظیم می شود، برخلاف حقیقت و واقع باشد؛ در حالی که برای ارتکاب جعل مادی ضرورت ندارد، که اساس مطلب یا موضوعی که نوشته یا سندی برای اثبات یا نفی آن تنظیم می شود، برخلاف حقیقت واقع و دروغ باشد، لذا همانگونه که در بخش استثنائات جعل اشاره شد، این که بدهکار بدهی خود را به طلبکارش بپردازد، اما رسید آن را مفقود نموده و در مقام تهیه رسید، اقدام به نوشتن آن از ابتدا تا انتها نماید و بجای طلبکار خود اقدام به امضا می نماید، از نمونه جعل معنوی محسوب نمی گردد.
مجازات جعل معنوی به وسیله مستخدمین و کارکنان ادارات و محاکم دادکستری و دفاتر اسناد رسمی به مراتب بیشتر از مجازات جعل در اسناد عادی است.
ارتکاب جعل معنوی ناظر به قلب حقیقت در مفاد موضوع سند تنظیمی است، ولی در جعل مادی مرتکب، حقیقت و اثر خارجی موجود در نوشته یا سند یا چیزهای دیگر را به انحا گوناگون تغییر می دهد یا از ابتدا آن را ایجاد می نماید.
ارتکاب جعل معنوی مقارن و همزمان با تنظیم سند صورت می گیرد، ولی جعل مادی معمولاً بعد از ایجاد سند یا نوشته تحقق می یابد.
در ارتکاب جعل معنوی لزوماً جاعل یکی از مستخدمین، کارکنان ادارات، یا اعضا دفاتر اسناد رسمی و دفتر ازدواج و طلاق است، ولی ارتکاب جعل مادی اغلب به وسیله هر کسی اعم از کارکنان و مسئولان دولتی و افراد عادی مقدور و ممکن است.
ارتکاب جعل معنوی در اسناد رسمی (سند در معنای خاص) صورت می گیرد، در حالی که ارتکاب جعل مادی در هر نوشته ای که قابلیت اضرار به غیر را داشته باشد، ممکن است صورت پذیرد.
بررسی ارتکاب جعل معنوی بعهده مقام محترم قضایی پرونده است؛ زیرا هیچ تغییر فیزیکی قابل بررسی در آن وجود ندارد، تا لازم باشد کارشناسان بررسی اصالت اسناد آن را بررسی نمایند، در حالی که تشخیص جعل مادی در تخصص کارشناس دستخط و افسران و مامورین کشف علمی جرائم است، زیرا در این گونه اسناد انواع تغییرات فیزیکی روی اسناد صورت می گیرد.

بیشتر بخوانید:

جعل و مفهوم حقوقی آن (قسمت اول)

جعل و مفهوم حقوقی آن (قسمت دوم)

 

 تهیه کننده: عاطفه کریمی

منبع: بررسی خطوط و امضاهای مشکوک یه جعل به روش مقایسه ای - رضا قربانی

پایگاه اطلاع رسانی وکیلنا

 

 

 



+ 0
مخالفم - 0
نظرات : 0
منتشر نشده : 0

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید

درباره سایت وکیل نا

سایت وکیل­ نا به منظور اطلاع­ رسانی و آگاهی ­بخشی به عموم مردم و اکثرا کسانی که دانش تخصصی حقوقی نداشته و در زندگی روزمرۀ خود ممکن است با مسائل حقوقی و قضایی مواجه شوند ایجاد گردیده است.

درج آگهی در وکیل نا برای عموم وکلا آزاد است و مسئولیت اطلاعات وارد شده با آگهی دهنده می‌باشد. لطفا قبل از هر گونه اقدام از اعتبار و کیل مربوطه مطمئن شوید.

© تمامی حقوق این سایت برای وکیلنا محفوظ است.

/ طراحی و اجرا: آرادپرداز